«Маснавийи маънавий» 3-китоб, 19-жуз

Тамсил

Мўминнинг балони яхшилик ва ёмонлик томонига воқиф бўлгандан сўнг собир бўлиши ҳақидаги зарбулмасал

Бонунинг нўхатга узр айтгани ва нўхатни қайнатилишидаги ҳикматлар

Кечаси масжида тунамоқчи бўлган меҳмоннинг қисасининг давоми ва унинг сидқ ва саботи

Калтафаҳм ва бадхоҳларнинг хаёлларини зикри

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Қуръоннинг зоҳирий ва ботиний маънолари бор. Ботиний маънолари эса етти қаватдир» деган хабарларининг шарҳи

Анбиё ва авлиёларнинг тоғларда ва ғорларда хилват қилишлари, ўзларини пинҳон тутиш ёки халқдан қўрқув ваҳмидан ҳам эмас, балки халқнинг иршоди ва имкони борича уларни дунёдан, узилишга қизиқтиришннинг баёнида

Авлиёнинг ва унинг каломининг суратини Мусо алайҳиссаломнинг асосига ва Ийсо алайҳиссаломнинг афсунини суратига, ташбеҳ қилиниши

«Эй тоғлар ва эй паррандалар сиз ҳам (Довуд алайҳиссаломнинг хонишига жўр бўлинг» деган оятининг тафсири

Ўз фаҳмини қосирлиги туфайли «Маснавий»ни таъна қилгувчиларга жавоб

Тойчоқ, онаси билан сув ичаётганида, отбоқарларнинг фарёдидан хуркигани ҳақидаги зарбулмасал

Тамсил (масал)

Меҳмонкуш масждининг меҳмонини қиссасининг охири

«Уларнинг устига отлиқ ва пиёда аскарларинг билан бостириб боргин» оятининг тафсири

Ярим кечада тилсимнинг ҳайқириғи, масжид меҳмонининг қулоғига етиб боргани

Ул ошиқнинг садри жаҳон билан мулоқоти.

Ҳар бир унсур инсон таркибида қамалган ўз жинсини жазб қилиши

Жонни ҳам, арвоҳ олами томонидан тортилиши ва у ўзини қароргоҳига майл қилиши. Ва руҳ лочини ўзининг оёғига кишан бўлиб турган жисмининг жузвларидан қутулиши

Кишининг азмини ботил қилиниши ва синдирилишининг сабаби уни устидан ҳукмрон молик ва қоҳир борлигидан хабардор қилмоқдир.

Уни баъзан-баъзан азму қарорини раво бўлиши эса, азму қарорини тама қилиб туриши ва яна азмини синдирилиши танбеҳ устига танбеҳ қилмоқдир

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам асирларга табассум билан қараб, қўл-оёғида кишан ва бўйинда ғул билан жаннатга судраб кетилинаётган қавмдан таажжубдаман дедилар

Достоннинг хулосаси

«Агар зафар тиласангиз мана сиз учун зафар келди» оятининг тафсири

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ҳудайбиядан бемурод қайтганларини асрори, Ҳақ таоло ўша бандликни «Фатҳ» деб ном берди. Худди мушкни

зоҳирда синдириш бўлса, маънода эса уни мукаммалроқ қилмоқдир

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Мени Юнус Ибн Маттодан устун қўйманглар» деган муборак ҳадисларининг шарҳи

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам уларни таъна ва истеҳзоларидан огоҳ бўлганлари.

Тоғийнинг (ҳаддан ошган золимнинг) қаҳри, уни нақ қаҳрга учраганлиги ва ғолиблиги айни асирлигини ўзи эканлигини баёнидадир

Маъшуқ ошиқни ошиқ сезмаган жиҳатдан ва уни хаёлига келмаган томондан ўзига жазб қилиши (тортиши)

Пашша шамол дастидан Сулаймон алайҳиссаломдан шафқат сўрагани

Сулаймоналайҳиссалом зулм кўрган пашшага, рақиб (душман) билан, ҳукм девонига бирга келишини амр қилганлари.

Маъшуқ ошиқнинг ўзига келиши учун мулозамат кўрсатгани

Беҳуш ётган ошиқ ҳушига келиб маъшуққа юзланиб сано айтиб шукр қилгани

Жуда узоқ ҳижронга ва кўп имтиҳонга учраган ошиқнинг ҳикояси

Ошиқ ўз маъшуқининг топиши» излагувчи топгувчи» деган ҳақиқатнинг баёнида ва «Фаман яъмал мисқола зарратин хайран яраҳ»