«Тарбияга оид ҳадислар»

«Тарбияга оид ҳадислар»

     Маълумки, Ислом дини инсонларни ўзаро мехрмухаббат, ота-она, кўшни ва қариндошлар, ҳатто ўзга Дин вакилларига ёрдам бериш каби эзгу ишларга чорлаб келган. Жамият аъзоларини хар кандай ҳолатда хам одобли бўлишга, ақл билан иш юритишга ундаган. Бунинг таг замирида Қуръони карим оятлари ва хадиси шарифлар ётишини хамма хам англаб етавермайди. Қуръони каримнинг кўплаб оятларида ота-она, қариндошлар, етим-есир, камбағалларга ердам беришга чақириқ ва буйруклар мавжуд. Шунинг баробарида ҳадиси шарифларнинг хам аксарияти одоб-ахлоққа чорлайди. Хадиси шарифларни жамлаган китобларнинг хар бирида “Одоб китоби” номли ички китоб (бўлим) лар бор. Бундан ташқари, мухлислар одобга бағишланган алоҳида китоблар ҳам таълиф қилганлар. Бунга мисол қилиб, ватандошимиз, мухаддислар султони Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Исмоил Бухорийнинг “Ал-адаб ал-муфрад" асарини келтириш мумкин. Имом Бухорий шоҳ асари "Ал-Жамигъ ас-саҳиҳ" да "Китоб ал-адаб"га ўрин берганига қарамай, бу масалани ўта аҳамиятли билиб, алохида китоб килишга ўтганлар. У киши “Ал-адаб ал-муфрад" китобида одоб турларига оид бир минг уч юз йигирма иккита хадиси шарифни олти юз қирқ тўртта бобда келтирган. Ушбу асар одоб-ахлоққа тегишли муҳим манбидир. Ушбу китобни ислом одоб-ахлоқ нормалари сифатида ҳам қўллаш мумкин. Абу Исо Термизининг "cyнан" асари фиқҳ бобари буйича тартибланган бўлса-да, унда китоб аз-зүхд", Китоб ал-вара", "Китоб ал-адаб" каби одоб-ахлоққа доир жуда кўплаб боблар мавжуд. Имом Абу Довуднинг "Сунан" асари хам "Китоб ал-илм", "Китоб ал-адаб” каби бобларни ўз ичига олган, уларда хам одоб масаласига тааллуқли хадислар келтириган, Имом Бухори тинг устози Абдуллох ибн Муборак Марвазийнинг китоб аз-зухд вар-рақоиқ асари Мовароуннахрда алоҳида одоб-ахлоққа бағишлаб ёзилган асарлардан ҳисобланади. Унда зуҳд, яъни зоҳидлик - дунёдан юз ўгириш, дунёга алданиб қолмаслик, тақво ва Парҳезкорликдан ташкари рақоқиқлар, яъни эшитгада, ўқлганда қалб титраб, уни юмшатадиган нарсалар ҳам берилган. Турли хил ибратли қиссалар, хикоя ва ривоятлар шулар жумласидандир. Абу Лайс Самарқандийнинг Танбех ул ғофилийн", Бўстон ул-орифийн" каби асарларини ҳам тўлиқ одоб-ахлоққа оид дейиш мумкин. 

Муаллиф: Муҳаммадамин Тўхлиев ва Абдумурод Тилавов
Номи: «Тарбияга оид ҳадислар»
Нашриёт: «Yurist-media markazi»
Сана: 2017 йил
Ҳажми: 126 бет
ISBN: 978-9943-4130-0-9
Ўлчами: 70×100 1/16
Муқоваси: қаттиқ

МУНДАРИЖА
«Маснавий»дан чашмалар
«Гулистон»дан чашмалар
«Калила ва Димна»дан чашмалар
«Тўтинома»дан чашмалар
«Насиҳатнома»дан чашмалар
Турфа хикоятлар
Донишманднинг ўлими
Бировнинг айби
Ақилли элчи
Ибрат кўзи
Омад калити
Шукр қил
Ёмон маслаҳат
Беминнат нон
Илмнинг боши одоб
Искандар Зулқарнайн
Ҳақиқий олим
Ибратли жазо
Боғбон ва ниҳол
Фойдали иш
Икки ҳил бахт
Бахилнинг ёмонлиги
Синов
Чин дўст
Ҳаракатда баракат
Яхши ният
Умидсизлик офати
Илмсизлик зулмати
Бахтли одам.
Фойдали маслаҳат
Фидойилик
Мақтанчоқ ўрдак